Kat irtifakından önce, irtifak hakkı tanımına bir göz atalım. İrtifak hakkı; sahibine kullanma veya yararlanma hakkı veren bir haktır. İrtifak hakkı, belirli bir şahsa bağlanarak kişiye bağlı olarak veya doğrudan doğruya bir kişiye değil, o eşyaya sahip olma olgusuna bağlanarak eşyaya bağlı olarak kurulabilir.
Kat irtifakı; paylı mülkiyete tabi bir arazide, paya bağlı olan bir haktır. Bu hakka sahip olan paydaşa, diğer paydaşlardan, arazide sözleşmeye uygun şekilde, kat mülkiyetine tahsis edilecek bina inşa etmesini isteme ve inşa edilecek binayı kat mülkiyetine çevirme yetkisini verir ve taşınmazın aynı zamanda birer kat irtifakı sahibi olan paydaşlarını, sözü geçen binayı inşa etme borcu altına sokar.
Kat irtifakı; paylı mülkiyete tabi bir arsada, ileride kat mülkiyetine konu olacak halihazırda yapılan veya ileride yapılacak olan bir binanın bağımsız bölümleri için kurulmaktadır. En önemlisi de; bina yapılacak veya yapılmakta olan paylı arsa mülkiyetinin sonradan, kat mülkiyetine konu olabilecek bağımsız bölümlerine özgülenecek arsa payı oranlarına göre paylara ayrılmasıdır.
Peki, Kat irtifakı sahiplerinin borçları ve hakları nelerdir?
Kat irtifakı sahipleri; ortak arsa üzerinde yapılacak binanın, sözleşmede yer alan süre içinde tasdikli projeye uygun olarak inşa edilip tamamlanması için, öncelikle kendi üzerlerine düşen borçları yerine getirmesinin ardından, bu borçların ifa edilmesini karşılıklı olarak talep etme hakkına sahiptirler. Bu hak payla devredilebildiği gibi, miras yoluyla mirasçılara geçebilir veya rehnedilebilir.
Kat irtifakına bağlanmış bir arsa payının satılması durumunda da; diğer kat maliklerinin veya irtifak hakkı sahiplerinin öncelikle satın alma hakkı yoktur.
Başka önemli bir husus da; kat irtifakına konu olan arsa üzerinde, bu hakla bağdaşması mümkün olmayan irtifak haklarının kurulamamasıdır.
Kat irtifakı nasıl sona erer.?
Kat irtifakı; irtifaka konu olan arsanın üzerinde yapı yapılamayacak hale gelmesi, tamamıyla yok olması veya kamulaştırılması ile kendiliğinden sona erer.
Gayrimenkul Experi Editör